Bulgarije

dwars door het Pirin- en Rhodopengebergte

begroeid met naaldbomen die zo lekker ruiken

rivieren met kristalhelder water

opmerkelijk veel drinkwaterbronnen onderweg

afgelegen valleien

traditionele dorpen op de hellingen gebouwd, sommige verlaten

de houtvoorraad voor de winter wordt aangelegd

piepkleine winkels, straatverkoop van groente en fruit

we maken veel hoogtemeters op de Eurovelo 13

naar Paril in 6,5 uur elkaars fietsen 7 km omhoogduwen

afzien en genieten 

we vinden het hier ongelooflijk mooi

Rupite

een uitgedoofde vulkaan

thermale baden

we blijven er een paar dagen op een inimini camping

met eigen baden

bussen Bulgaren komen naar het bedevaartsoord van Baba Vanga

een blinde gelovige en helderziende waar men voor in de rij stond

we fietsen naar Melnik en wandelen langs de zandsteen piramides

naar het klooster van Rozhen

we bekijken de overblijfselen van een Griekse stad

maar

het zijn de mensen

die Bulgarije zo bewonderenswaardig maken

een greep uit de vele ontmoetingen

Ilja

Ilja is 71 jaar en woont in Nova Lovcha, een klein bergdorp in het Rhodopegebergte in het zuiden van Bulgarije. Om zijn pensioen van € 250 aan te vullen werkt hij. Elke ochtend loopt hij van zijn huis naar de doorgaande weg waar zijn collega hem op pikt. Ze bouwen aan een huis in Paril, een heel klein bergdorp 5 kilometer verderop met een kerk en iets wat op een winkel lijkt. In de winkel begint hun werkdag met koffie. Ze verkopen er naast koffie ook fris, bier en croissants met chocoladevulling. Wij staan op de picknick plek naast de winkel. Wen slaat haar slag en koopt een voorraad croissants. De winkel wordt gerund door een vrouw, vale kleding, ze loopt voorovergebogen op sloffen met een lange houten stok maar heeft een vriendelijke energieke blik in haar ogen. Met Google Translate komt er een gesprek op gang. Later wenkt de vrouw, ze heeft haar kleindochter aan de telefoon. Die vertelt dat haar oma ons uitnodigt voor de lunch. De vrouw vertrekt en de winkel gaat op slot. Rond het middaguur komt ze terug. Ze gebiedt ons om aan te schuiven in de winkel. Ilja en zijn collega komen ook lunchen. Aardappelsoep met draadjesvlees en een tomatensalade met olijfolie en zout. Ilja zet de Rakija op tafel. En na de Rakija hoort een glas rode wijn bij de lunch. Ilja nodigt ons uit om ‘s avonds bij hem te eten en te slapen. De middag vliegt voorbij, we breken de tent op en om half zes fietsen we achter de collega aan die Ilja weer naar huis brengt. De boiler wordt opgestookt met een paar houtblokken en we lopen met Ilja mee om zijn paarden water te geven. Terwijl Ilja een douche neemt, snijden wij de tomaten en maken staafjes van het gehakt. Met een paar houtblokken heeft Ilja in no time de bbq klaar waar het gehakt op klaar gemaakt wordt en het brood geroosterd. We eten heerlijk met de nodige Rakija en rode wijn. Hij maakt het allemaal zelf. De patio hangt vol met druiven die eind oktober geoogst worden. Ilja heeft nog een huis in Goce Delcev. Zijn vrouw, zoon, schoondochter en twee kleinkinderen wonen daar. Die willen niet naar Nova Loche. Dat kunnen wij ons wel een beetje voorstellen. Hier is geen reuring en steeds meer huizen raken onbewoond en veranderen in bouwvallen. In het weekend gaat hij naar zijn gezin, slechts 25 kilometer verderop. Door de week zit deze 71 jarige kranige hardwerkende man alleen en hij geniet van de gezelligheid om zich heen. De volgende ochtend bakt Ilja brood gedoopt in geklutste eieren op een gasbrander, zoals wij vroeger op de camping hadden. Dan is het half acht en loopt Ilja naar de doorgaande weg. Hij wil heel graag dat we nog een dag blijven, maar we nemen afscheid. Het leven is primitief. Ijzeren kozijnen met gebarsten enkel glas in de stopverf. Versleten kleden op de grond en gammele stoeltjes. Houten planken aan de wand met een gordijntje ervoor. Elektriciteitsdraden aan elkaar geknoopt. Maar wat een warme mensen.

Ayshe en Birol

In Momchilgrad staan we op een veld aan de rand van de stad. Er worden huizen gebouwd maar het is een soort dierentuin waar we middenin zitten. Paarden, koeien, ganzen, kalkoenen, honden, katten. Het loopt hier gewoon los rond. Schaduw hebben we van een hoge struikenbos. Birol, een man van middelbare leeftijd en eigenaar van de kalkoenen, komt naar ons toe en leert ons hoe we jonge verse walnoten moeten schillen, open breken en ontvellen. ‘Gezond, natuurlijke penicilline’ zegt hij. Hij woont in één van de huizen in de verte. Op het veld waar we staan, staan tevens 3 vijgenbomen. Ze zijn van hem en we mogen plukken wat we willen. Hij spreekt een paar woorden Nederlands, omdat hij een paar jaar in Rotterdam heeft gewerkt. De volgende ochtend schilt Wen zelf wat verse walnoten. Geelbruine vingers krijg je ervan en het lijkt erop dat die kleur nog een tijdje blijft zitten. Lekker met vijgen door de yoghurt.
Later in de ochtend komt Ayshe, een jonge dame, naar onze tent. De kat die sinds gister niet bij ons weg te slaan is en vanacht in onze voortent heeft geslapen, is van haar oma. Ze brengt ons een zak met heerlijke groente en fruit uit oma’s tuin. Ze woont en studeert in Duitsland maar heeft momenteel vakantie en logeert bij haar oma. We praten een tijdje heel gezellig met haar. We mogen wel douchen en naar de wc in hun witte huis aan de overkant van de rivier. Lief aangeboden, maar we redden onszelf, geven we aan. Of we water nodig hebben. Dat hebben we niet, zeggen we, want we mogen water uit de tap van de bouwplaats voor ons halen. Niet veel later komt ze toch terug met een mega waterfles van 11 liter.
Na het eten genieten we van de koele avond. Tegen de tijd dat we naar bed willen gaan, komt Ayshe terug. ‘Ik hoop dat jullie nog niet gegeten hebben’ zegt ze. Ze heeft warme kip, worst en paprika’s van de bbq, een salade, brood, noten, flesjes drinken, koekjes en bonbons meegenomen. We eten de kip en bewaren de rest voor de lunch van morgen. De kat van Ayshe krijgt promotie en ligt de hele nacht tussen ons in. De volgende ochtend heeft Jo de koffie nog maar net op de brander staan of Birol komt aangereden. Hij heeft drie koppen koffie, börek (warm filodeeg met feta erin) en bekers Ayran (Turkse zoute yoghurtdrank) meegenomen voor ontbijt. Hij is hier opgegroeid, samen met de vader van Ayshe, zijn kameraad. Hij vertelt over zijn werk als elektricien in het ziekenhuis waar hij apparatuur repareert. Vandaag heeft hij storingsdienst. Intussen kookt onze koffie en delen we die met Birol. Dat is het minste wat we kunnen doen, maar staat niet in verhouding tot wat de Bulgaren met ons delen. Na de koffie staat Birol op, de kalkoenen hebben honger.

naar Istanbul

de grens van Bulgarije naar Griekenland

2 houten barakken, we moeten naar de overkant van de weg lopen voor de Griekse douane

30 kilometer door Griekenland

lunch op onze groene zitmatjes tegen de zijgevel van een gedateerd restaurant

de eigenaar vindt het maar niks, we moeten op stoelen aan tafel zitten

hij warmt onze broodjes op in de magnetron

katoen en mais

de grens van Griekenland naar Turkije

een imposante verzameling douane gebouwen

of het water in het toilet drinkbaar is?

de douanier gebaart ons in zijn kantoor

we mogen tappen uit een grote automaat met gekoeld water

ons tentje naast benzinestations

water en toilet voorhanden

we vinden altijd wel een plek om onze douchezak op te hangen

kleine dorpen met mannen in het café

ze willen weten waar we vandaan komen

we krijgen thee met suiker

honden, veel honden

we eindigen in Tekirdag aan de kust, niet ver van Istanbul

een paar dagen rust in het hotel

we kunnen niet door Syrië, Irak en Iran

dus vliegen we van Istanbul naar Israël

om het Midden Oosten te verkennen